Miedź - definicje

Kamień miedziowy: produkt pośredni zawierający głównie siarczki żelaza i miedzi, który jest utleniony w konwertorach dla otrzymania miedzi metalicznej, zwanej zwykle miedzią blister.

Miedź czarna: forma miedzi zanieczyszczonej, wytworzonej przez wytapianie z zanieczyszczonego złomu miedzianego i/lub z tlenkowych rud miedzi, zwykle w piecu szybowym. Zawartość miedzi zmienią się w szerokich granicach, w przybliżeniu od 60 - 85%.

Miedź konwertorowa (miedź blister): forma miedzi zanieczyszczonej wytworzonej przez przedmuchiwanie powietrzem ciekłego kamienia miedziowego. Podczas procesu konwertorowania siarka, żelazo i inne zanieczyszczenia zostają utlenione. Zawartość miedzi wynosi zwykle ok. 98%.

Miedź cementacyjna: zanieczyszczona, końcowo rozdzielana mieszanina miedzi i tlenku miedzi otrzymana przez wytrącanie miedzi, zwykle żelazem (cementacją) z wodnych roztworów' związków miedzi. Zawartość miedzi w suchej substancji zmienia się w szerokich granicach, w przybliżeniu od 50 - 85%.

Miedź rafinowana

Rafinacja chemiczna: nieelektrolityczny proces otrzymywania miedzi z wodnych roztworów.

Rafinacja elektrolityczna: proces otrzymywania miedzi przez elektrolityczne osadzanie z użyciem rozpuszczalnych anod.

Odzysk elektrolityczny: proces otrzymywania miedzi z elektrolitu z zastosowaniem nierozpuszczalnych anod.

Rafinacja ogniowa: proces rafinacji miedzi drogą utleniania a następnie redukcji w stanie ciekłym.

Miedź niestopowa: technicznie czysty metal, bez żądnych celowo wprowadzonych dodatków oprócz tlenu lub pierwiastków wymaganych do odtlenienia, takich jak: fosfor, lit wapń, bór itp. Minimalna zawartość miedzi wynosi 99,85%. Dla zastosowań w odlewniach dopuszcza się zawartość miedzi 99,5%.

Miedź beztlenowa: miedź nie zawierającą ani tlenków, ani pozostałych odtleniączy.

Tough pitch copper (miedź ciągliwa): miedź o ograniczonej zawartości tlenu w postaci tlenku miedzi.

Miedź odtleniona: miedź nie zawierająca tlenku miedzi i zawierająca ograniczone ilości metalicznych lub niemetalicznych odtleniączy, takich jak: fosfor, lit, bór, sód. Najczęściej stosowana jest miedź odtleniona fosforem.

Miedź stopowa: miedź zawierająca jeden lub więcej dodatków stopowych o określonych dla danego pierwiastka maksymalnych % zawartościach masowych:
Ag 0,25, As 0,5, Cd 1,3, Cr 1,4, Mg 0,8, Pb 1,5, S 0,7, Sn 0,8, Te 0,8, Zn 1,0, Zr 0,3, inne pierwiastki (przykładowo Al, Be, Co, Fe, Mn, Ni, Si), każdy 0,3. Całkowita zawartość dodatków stopowych nie może przekraczać 2,5%.

Wyroby rafinowane

Ogólna nazwa nieprzerobionych plastycznie wyrobów, otrzymywanych na drodze rafinacji lub w procesach rafinacji i odlewania, takich jak: katody, wirebarsy, wlewki płaskie, wlewki okrągłe, gąski.

Katoda: surowy, płaski wyrób rafinowany, wytwarzany przez elektrolityczne osadzanie i używany zwykle do przetwarzania.

Wircbars: odlewany wyrób rafinowany, zazwyczaj o przekroju w przybliżeniu kwadratowym, o zaostrzonych końcach, zasadniczo używany do walcowania na drut lub produkty płaskie dla kolejnej przeróbki na drut, taśmy lub kształtowniki.

Wlewek płaski: odlewany wyrób rafinowany o prostokątnym przekroju poprzecznym, używany zasadniczo do walcowania na płytę, blachę, taśmę lub kształtowniki.

Wlewek okrągły: odlewany wyrób rafinowany o kołowym przekroju poprzecznym używany do wytwarzania rur, prętów, kształtowników i odkuwek.

Gąska: odlewany wyrób rafinowany w formie nadającej się tylko do przetopienia, 
przede wszystkim do produkcji miedzi lub stopów miedzi.

Stopy miedzi

Stopy miedzi są substancjami metalicznymi, w których miedź dominuje wagowo nad wszystkimi innymi składnikami, zawierającymi następujące minimalne ilości składników stopowych:
- zawartość wagowa co najmniej jednego z innych składników musi być większa od zawartości granicznej (patrz miedź stopowa) lub
- całkowita zawartość wagowa innych składników przekracza 2,5%.

Stopy miedź - cynk (mosiądze): stopy miedzi i cynku, z zawartością lub bez innych składników. Jeśli składniki inne niż cynk są obecne:
- cynk dominuje masowo nad każdym z innych składników;
- zawartość niklu, masowo, jest mniejsza niż 5%;
- zawartość cyny, masowo, jest mniejsza niż 3%.

Stopy miedź - cyna (brązy): stopy miedzi i cyny, z zawartością lub bez innych składników stopowych. Kiedy inne niż cyna składniki stopowe są obecne, cyna musi przewyższać wagowo każdy z nich oprócz cynku, który może być obecny do zawartości poniżej 10%, pod warunkiem, że zawartość cyny wynosi co najmniej 3% wagowo.

Stopy miedź - nikiel - cynk (nowe srebra): stopy miedzi, niklu i cynku z zawartością lub bez innych składników stopowych. Zawartość niklu wynosi 5% lub więcej wagowo [patrz stopy miedź - cynk (mosiądze)].

Stopy miedź - nikiel: stopy miedzi i niklu, z zawartością lub bez innych składników stopowych, ale w każdym przypadku z nie więcej niż 1% cynku. Kiedy inne niż nikiel składniki stopowe są obecne, nikiel przeważa wagowo nad każdym z nich.

Stopy miedź - aluminium: stopy miedzi i aluminium z zawartością lub bez innych składników stopowych. Kiedy inne niż aluminium składniki stopowe są obecne, aluminium przewyższa wagowo każdy z nich.

Specjalne stopy miedzi: stopy miedzi z innymi składnikami, nie uwzględnione w powyższych definicjach, np. Cu-Be, Cu-Si-Mu, Cu-Ni-Si.

Literatura:

1. Grzelak J., Lyba Janus K.: Handel i miedź dawniej i dziś. Okręgowe Muzeum w Legnicy.
2. Wesołowski K.: Metale Niezależne i Ich stopy, Metaloznawstwo