-

Gatunki stali czarnej w Polsce, co znajdziemy w hurtowniach stali?

Stal czarna, znana również jako stal węglowa, jest powszechnie stosowana w polskim przemyśle, jej różnorodność gatunków wynika z odmiennego składu chemicznego i właściwości, które pozwalają na szerokie zastosowanie w różnych gałęziach gospodarki. Hurtownia stali najczęściej oferuje gatunki sklasyfikowane według norm PN-EN. Przejrzyjmy najpopularniejsze i najczęściej stosowane gatunki oraz dowiedzmy się, co kryje się pod ich oznaczeniami i jak należy je czytać. 

Oznaczenia gatunków stali - jak je czytać?

Ze względu na zastosowanie stali:

B – stal dedykowana zbrojeniu betonu.

D – wyroby płaskie zaprojektowane do kształtowania na zimno.

E – stal wykorzystywana do produkcji elementów maszyn.

G – staliwo.

H – wyroby płaskie charakteryzujące się podwyższoną wytrzymałością do kształtowania na zimno.

L – stal przeznaczona na rury przewodowe.

M – stal przeznaczona do zastosowań elektrotechnicznych.

P – stal stworzona z myślą o pracy pod ciśnieniem.

R – stal przeznaczona do produkcji szyn lub dostępna w formie szyn.

S – stal konstrukcyjna.

T – wyroby walcowane pokryte powłoką ocynkowaną.

Y – stal wykorzystywana w betonie sprężonym.

Własności mechaniczne: 

- minimalna granica plastyczności (Rp o,2) podana w MPa

Oznaczenia dodatkowe dla gatunków stali:

A – stal poddana procesowi utwardzania wydzieleniowego.

B – stal o właściwościach zwiększających wytrzymałość podczas wypalania lakieru lub dedykowana produkcji butli gazowych.

Cr – zawiera dodatek chromu.

D – odpowiednia do pokrycia metodą zanurzeniową na gorąco.

ED – przeznaczona do bezpośredniego emaliowania.

EK – stal stosowana w tradycyjnym procesie emaliowania.

G – inne właściwości specyficzne, uzupełniane cyframi w zależności od normy.

H – stal przeznaczona na kształtowniki zamknięte.

JR – odporność na pękanie w określonej temperaturze.

LA – stal niskostopowa.

M – materiał walcowany termomechanicznie.

Mn – charakteryzuje się wysoką zawartością manganu.

N – stal po normalizowaniu.

Q – stal po ulepszaniu cieplnym.

T – przeznaczona na rury.

Oznaczenia dodatkowe dla wyrobów stalowych:

+A – stal pokryta powłoką aluminiową metodą zanurzeniową na gorąco lub wyżarzana w celu zmiękczenia.

+AR – materiał walcowany.

+AT – stal przesycona.

+C – stal utwardzana zgniotem na zimno.

+CH – zdolność hartowania rdzenia.

+CR – stal walcowana na zimno.

+HC – stal walcowana na gorąco, a następnie utwardzana na zimno.

+H – zdolność do hartowania.

+LC – stal o utwardzonej powierzchni.

+N – materiał po normalizacji.

+Q – stal po hartowaniu.

+U – stal niepoddana obróbce.

+WW – stal przerobiona plastycznie na gorąco.

Czyli przykładowo gatunek S355J2+N mówi nam o:

S – stal konstrukcyjna

355 – granica plastyczności (MPa)

JR – odporność na pękanie przy temperaturze pokojowej (+20°C), gdzie energia udarności wynosi co najmniej 27 J (Joule).

+AR – materiał walcowany

Gatunki stali w polskich hurtowniach

Skoro już wiemy jak czytać oznaczenia gatunków stali, przejdźmy teraz do krótkiego vademecum, dotyczącego najpopularniejszych gatunków, które znajdziemy u dostawców, np. w hurtowni stali Mizopol - www.mizopol.pl

Stal konstrukcyjna

S235JR – podstawowa stal konstrukcyjna, łatwa w obróbce, szeroko stosowana w budownictwie.

S275JR – stal o nieco wyższej wytrzymałości niż S235JR, stosowana w konstrukcjach narażonych na większe obciążenia.

S355JR/S355J2 – stal konstrukcyjna o podwyższonej wytrzymałości, wykorzystywana w mostach, halach przemysłowych i innych konstrukcjach wymagających dużej wytrzymałości.

Stal maszynowa

C45 – stal węglowa średniowęglowa do produkcji wałów, kół zębatych, narzędzi oraz elementów maszyn.

42CrMo4 – stal stopowa hartowana i odpuszczana, stosowana do części wymagających wysokiej wytrzymałości, jak osie czy korbowody.

Stal nierdzewna i kwasoodporna

1.4301 (AISI 304) – najpopularniejszy gatunek stali nierdzewnej, odporny na korozję w atmosferze i w kontakcie z większością mediów.

1.4404 (AISI 316L) – stal kwasoodporna, odporna na korozję w środowisku agresywnym, stosowana w przemyśle chemicznym i spożywczym.

1.4016 (AISI 430) – stal nierdzewna ferrytyczna, szeroko stosowana w dekoracjach i wykończeniach wnętrz.

Stal narzędziowa

NC11LV (1.2379) – stal stopowa o wysokiej twardości, wykorzystywana w matrycach i narzędziach do cięcia.

45WCrV7 (1.2550) – stal szybkotnąca, stosowana w narzędziach takich jak frezy czy wiertła.

Stal kotłowa i ciśnieniowa

P265GH – stal przeznaczona do urządzeń ciśnieniowych i kotłów pracujących w wysokich temperaturach.

16Mo3 – stal ciśnieniowa odporna na wysokie temperatury, stosowana w energetyce i przemyśle chemicznym.

13CrMo4-5 – stal odporna na wysokie temperatury, używana w kotłach i instalacjach ciepłowniczych.

Stal do zbrojenia betonu

B500SP – stal stosowana jako zbrojenie w konstrukcjach betonowych.

RB500W – stal żebrowana odporna na korozję i zmęczenie.

Stal sprężynowa

55Si7 – stal wysokowęglowa do produkcji sprężyn narażonych na duże obciążenia.

51CrV4 – stal sprężynowa stopowa o wysokiej wytrzymałości.

Stal stopowa odporna na ścieranie

Hardox 400/450/500 – stal o podwyższonej odporności na ścieranie, wykorzystywana w produkcji maszyn budowlanych i górniczych.

Raex 400/450 – alternatywa dla Hardox, popularna w maszynach transportowych i urządzeniach roboczych.

Stal pozostaje niezastąpionym elementem nowoczesnego przemysłu. Jej właściwości mechaniczne, możliwość recyklingu i wszechstronność sprawiają, że będzie ona nadal kluczowym materiałem dla rozwoju technologicznego i przemysłowego w Polsce i na świecie. Wybór odpowiedniego gatunku stali jest więc nie tylko kwestią techniczną, ale także strategiczną, mającą ogromne znaczenie dla efektywności i trwałości realizowanych projektów.